Powieści na antenie

"Halandża"

Ostatnia aktualizacja: 09.12.2022 07:40
Nakładem Państwowego Instytutu Wydawniczego ukazał się ostatnio niezwykle interesujący, kilkusetstronicowy tom węgierskich opowiadań, w wyborze i przekładzie Elżbiety Cygielskiej, Anny Góreckiej oraz Julii Wolin. Obejmuje on twórczość poetów modernistów, związanych w latach 1908-1941 z czasopismem "Nyugat" (Zachód). Fragmenty antologii w cyklu "To się czyta" od poniedziałku (5.12) prezentował Waldemar Barwiński.
Waldemar Barwiński
Waldemar Barwiński Foto: Cezary Piwowarski/PR

Jak pisze Elżbieta Cygielska w posłowiu tomu pt. "Halandża. Opowiadania modernistów węgierskich", "na początku ubiegłego wieku czasopismo »Nyugat« przestawiło zwrotnicę literatury węgierskiej i do dziś stanowi źródło inspiracji oraz punkt odniesienia dla kolejnych pokoleń".

Antologia prezentuje twórczość 15 pisarzy, niektórzy z nich znani są już w Polsce z wydanych tomów opowiadań, są jednak i tacy jak Endre Ady, który już za życia był postacią legendarną, ale nie był znany w Polsce jako nowelista. Dlatego też w naszym radiowym wyborze chcemy pokazać prozę właśnie takich mniej znanych pisarzy.

Fragmenty tomu, który ukazał się nakładem Państwowego Instytutu Wydawniczego, czytał na antenie Dwójki Waldemar Barwiński.


Posłuchaj
07:51 To się czyta Dwójka 5 grudzień 2022 11_02_26.mp3 "Halandża" węgierskie opowiadania, w wyborze i przekładzie Elżbiety Cygielskiej, Anny Góreckiej oraz Julii Wolin, czyta Waldemar Barwiński - fragm. 1.

10:33 Dwójka to się czyta 6.12.2022.mp3 "Halandża" węgierskie opowiadania, w wyborze i przekładzie Elżbiety Cygielskiej, Anny Góreckiej oraz Julii Wolin, czyta Waldemar Barwiński - fragm. 2. (To się czyta/Dwójka)

08:56 To się czyta Dwójka 7 grudzień 2022 11_00_38.mp3 "Halandża" węgierskie opowiadania, w wyborze i przekładzie Elżbiety Cygielskiej, Anny Góreckiej oraz Julii Wolin, czyta Waldemar Barwiński - fragm. 3. (To się czyta/Dwójka)

08:47 2022_12_08 11_00_55_Dwojka_To_sie_czyta.mp3 "Halandża" węgierskie opowiadania, w wyborze i przekładzie Elżbiety Cygielskiej, Anny Góreckiej oraz Julii Wolin, czyta Waldemar Barwiński - fragm. 4. (To się czyta/Dwójka)

09:47 To się czyta Dwójka 9 grudzień 2022 11_01_53.mp3 "Halandża" węgierskie opowiadania, w wyborze i przekładzie Elżbiety Cygielskiej, Anny Góreckiej oraz Julii Wolin, czyta Waldemar Barwiński - fragm. 5. (To się czyta/Dwójka)

     

Okładka książki Okładka książki

***

Tytuł audycji: To się czyta

Przygotowała: Elżbieta Łukomska

Daty emisji: 5-9.12.2022

Godzina emisji: 11.00

Zobacz więcej na temat: Węgry literatura

Czytaj także

Literatura węgierska oczyma Anny Butrym

03.03.2021 17:30
- Tej literatury na półkach wcale nie brakuje. Wymieniłam tylko kilka nazwisk, gdybym miała możliwość, mogłabym jeszcze przez kilka godzin szkice warte przeczytania - mówiła Anna Butrym, tłumaczka, propagatorka i popularyzatorka literatury i kultury węgierskiej.
okładka książki
okładka książkiFoto: materiały promocyjne
Posłuchaj
08'44 Anna Butrym o literaturze węgierskiej (Literackie witaminy/Dwójka)
więcej

Posłuchaj

08:44 _PR2_AAC 2021_03_03-16-46-51.mp3 Anna Butrym o literaturze węgierskiej (Literackie witaminy/Dwójka)

Współczesna literatura węgierska jest wciąż mało znana w Polsce. Co jest tego powodem?

W cieniu jednej gwiazdy

- Sándor Márai to właściwie jedyne głośne nazwisko w Polsce - mówiła Anna Butrym wskazując na kilkadziesiąt przekładów tego twórcy na język polski. Wśród nich tak znakomitych tłumaczy jak Teresa Worowska czy Irena Makarewicz.

Popularyzatorka kultury węgierskiej wskazywała jednak, że istnieje cały szereg innych nazwisk, których obecność na polskich półkach od kilkudziesięciu już lat nie jest niczym nowym. - Wartych przeczytania jest więcej autorów. I nie mam tu na myśli Imre Kertésza z literaturą obozową, czy ikonicznego Pétera Esterházy’ego z Harmonią caelestis - opowiadała.

Polskie wątki

Jednym z najznakomitszych węgierskich pisarzy jest obecnie popularyzator kultury polskiej - György Spiro. Autor ten jest tłumaczem na język węgierski m.in. Wyspiańskiego, Gombrowicza i Zagajewskiego.

György Spiró. W celi z Jezusem
a97e3f02-e432-49a4-8674-76ceeb4cabaf.jpg

- Gdy mówimy o tych wątkach polskich, to możemy dostrzec je chociażby w powieści Mesjasze, bo jest to powieść o Mickiewiczu i towiańczykach, czy powieści Iksowie, której bohaterem jest Wojciech Bogusławski, teatr i Warszawa z początku XIX w. - opowiadała Anna Butrym.

Kosz rozmaitości

Opowieść Anny Butrym odkrywa przed słuchaczem literaturę węgierską jako morze tematów. Odnajdziemy tam i groteskowy, usiany czarnym humorem realizm magiczna Adama Podora, i wątki psychologiczno-autobiograficzne w twórczości Magdy Szabó.

Nie brakuje również literatury młodzieżowej, czy traktującej o problemach mniejszości narodowych.

***

Tytuł audycji: Literackie witaminy

Prowadziła: Kinga Michalska 

Gość: Anna Butrym (tłumaczka, propagatorka i popularyzatorka literatury i kultury węgierskiej)

Data emisji: 3.03.2021

Godzina emisji: 16.45

Czytaj także

"Zwyczajny jak gruda ziemi". Teresa Worowska o Beli Hamvasie i jego esejach

03.06.2022 22:00
"Wybrałem nie los cezarów, nie agon, nie sławę, nie sukces, nie życie publiczne, tylko intymną i ciepłą samotność, ponieważ jest bogatsza. Jest czymś więcej" – pisał Bela Hamvas. Ten węgierski myśliciel, pisarz, eseista, tłumacz jest w Polsce prawie zupełnie nieznany.
Dekadę temu w Polsce ukazała się książka Beli Hamvasa Filozofia wina
Dekadę temu w Polsce ukazała się książka Beli Hamvasa "Filozofia wina"Foto: Pixabay
Posłuchaj
48'25 "Zwyczajny jak gruda ziemi". Teresa Worowska o Beli Hamvasie i jego esejach (Strefa literatury/Dwójka)
więcej

Dekadę temu ukazała się jego książka "Filozofia wina", a ponad 30 lat temu kilka tekstów tego autora opublikowała "Literatura na świecie". Teraz wydano w tłumaczeniu Teresy Worowskiej tom "Księga gaju laurowego i inne eseje".

Urodzony w 1897 roku Bela Hamvas należał do najlepiej oczytanych i najśmielej myślących ludzi w swoim kraju. Wziął udział w walkach na frontach pierwszej wojny światowej. Jego rodzina musiała się przenieść z terenów, które po traktacie w Trianon przyznano Czechosłowacji, i zamieszkać w Budapeszcie.

Hamvas najpierw pracował jako dziennikarz, by potem zostać bibliotekarzem w budapeszteńskiej Bibliotece Stołecznej. Po drugiej wojnie światowej komuniści odsunęli go od jakiejkolwiek pracy umysłowej i zabronili publikacji. Swoje największe dzieła napisał, pracując jako robotnik i magazynier na wielkich budowach socjalistycznych.

Jeden z przyjaciół Hamvasa powiedział o nim: "Był tak zwyczajny jak gruda ziemi". Pisarz zmarł w 1968 roku.

Wydana do tej pory na Węgrzech spuścizna Hamvasa liczy 33 tomy. W opublikowanych właśnie w Polsce esejach Hamvas pisze m.in. o kryzysie cywilizacji, o duchowych tradycjach ludzkości, o potrzebie samotności, o literaturze, drzewach, podróżach na Południe.

Jak mówi tłumaczka książki Teresa Worowska, lektura esejów Hamvasa może przynieść ukojenie i spokój szczególnie w naszych trudnych czasach. Właśnie Teresa Worowska przybliżyła słuchaczom Dwójki życie i twórczość eseisty.


Posłuchaj
24:12 2022_06_03 21_31_30_PR2_Strefa_literatury.mp3 Zwyczajny jak gruda ziemi. Teresa Worowska o Beli Hamvasie i jego esejach (Strefa literatury/Dwójka)

 

***

Tytuł audycji: Strefa literatury

Prowadziła: Dorota Gacek

Gość: Teresa Worowska (tłumaczka)

Data emisji: 03.06.2022

Godzina emisji: 21.30