Góralski Karnawał po raz 53.!
Góralski Karnawał doskonale oddaje atmosferę kolędowania oraz ludowej zabawy karnawałowej. Przez kilka dni Bukowinę wypełnia taniec, śpiew i muzyka, a kolorowe korowody kolędników przypominają, że tradycja kolędowania wciąż żyje na polskich wsiach i w miasteczkach.
Historia Góralskiego Karnawału w pigułce
Góralski Karnawał przyciąga na Podhale licznych turystów i miłośników kultury ludowej, a przede wszystkim najlepsze grupy kolędnicze z całej Polski.
W 1973 roku, z inicjatywy mieszkańców Bukowiny, zorganizowano pierwszy Góralski Karnawał. Wydarzenie powstało dzięki współpracy Józefa Koszarka, Adama Sawiny, Muzeum Rabczańskiego, Muzeum Tatrzańskiego oraz lokalnych zespołów góralskich. Niemal zapomniane już chodzenie po kolędzie, miało zostać wskrzeszone i przeniesione na nowy poziom. Zorganizowano przegląd, który przekształcił się w ogólnopolski konkurs autentycznych grup kolędniczych. Główne założenie tego wydarzenia, jakim jest podtrzymywanie tradycji bożonarodzeniowych i noworocznych, pozostaje niezmienne do dziś. Karnawał od początku przyciągał uwagę, a każda kolejna edycja budziła coraz większe zainteresowanie, umacniając tradycje (nie tylko) Podhala. początku Karnawał przyciągał górali z okolicy Bukowiny. Z roku na rok wydarzenie obejmowały kolejne obszary, dziś ma zasięg ogólnopolski.
Na wydarzenie składają się m.in.:
Ogólnopolski Konkurs Grup Kolędniczych (co roku bierze w nim udział ok. 50 grup), konkurs tańca zbójnickiego, przegląd par tanecznych, różne wydarzenia plenerowe (zawody strzeleckie, „Kumoterki”, zawody w skiringu, ski-skiringu i przejazd zaprzęgami paradnymi) oraz wieczorne występy zespołów regionalnych. Karnawałowi towarzyszy Wystawa Twórczości Ludowej.
Kto bierze udział w Góralskim Karnawale?
Góralski Karnawał ma odpowiednio pożegnać czas kolędowania i zabaw, za którym przecież idą ciężkie dni Wielkiego Postu. Kiedyś kolędowali tylko mężczyźni, kobiety miały inne zadania, niż chodzenie od chałupy do chałupy, to się zmienia, ale tradycja jest tradycją – mówił rok temu Barłomiej Koszarek, dyrektor Domu Ludowego w Bukowinie Tatrzańskiej.
Na Karnawał i towarzyszący mu Ogólnopolski Konkurs Grup Kolędniczych zjeżdżają się kolędnicy z całej Polski, kolędujący w okresach bożonarodzeniowym i noworocznym. Kolędowanie z Dorotą, Herody, Draby, szopka lalkowa, szopka żywa, dramaty pasterskie, kolęda z rajem czy niedźwiedziem, Fedory i inne zwyczaje składają się na wielobarwną kolędniczą tradycję.
Gdy Karnawał stał się ogólnopolskim konkursem, kwalifikacje do niego są prowadzone w poszczególnych gminach, powiatach, regionach. Na koniec najlepsze grupy kolędnicze są delegowane do Bukowiny, by zawalczyć o grand prix Karnawału – Złotego Turonia.
Poznaj kilka kolędniczych tradycji:
Ogólnopolski Dzień Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej
Ogólnopolski Dzień Etnografii, Etnologii i Antropologii kulturowej
Dziewiątego lutego świętujemy Ogólnopolski Dzień Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej, a także rocznicę powstania Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, założonego w 1895 r. w salach lwowskiego ratusza.
Ogólnopolski Dzień Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej jest nowym świętem, ustanowionym w 2019 roku. Jego powstanie było reakcją na zmiany w edukacji wyższej, które spowodowały usunięcie tych dyscyplin z wykazu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Aby zapobiec ich zanikowi w świadomości społecznej i naukowej, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze zdecydowało się ustanowić 9 lutego dniem tych dyscyplin. W tym dniu w 1895 roku w sali ratusza we Lwowie, z inicjatywy prof. dr. Antoniego Kaliny, powstało Towarzystwo Ludoznawcze, którego kontynuatorem jest dzisiejsze PTL.
Coroczne obchody tego święta mają na celu zjednoczenie środowiska naukowego oraz dbanie o dorobek wielu pokoleń etnologów i antropologów. Dodatkowo, mają popularyzować tę fascynującą i ważną dla rozwoju społecznego dziedzinę, która nie ogranicza się jedynie do murów uczelni, ale ma również praktyczne znaczenie w codziennym życiu.
W przededniu Ogólnopolskiego Dnia Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej o trwającym 53. Góralskim Karnawale rozmawiać będą Bartłomiej Koszarek – etnolog, regionalista, muzykant i działacz, dyrektor Bukowiańskiego Centrum Kultury „Dom Ludowy” oraz prof. dr hab. Stanisław Węglarz – antropolog kulturowy, przez dwa lata uczestniczący w Góralskim Karnawale w charakterze obserwatora, od 1988 roku zasiada w kolędniczym jury Góralskiego Karnawału. Usłyszymy także dźwięki relacjonujące poprzednie dni Karnawału. Z Gośćmi Poranka spotkamy się około godz. 9.30
W folkowym Poranku Dwójki zaprosimy do poznania góralskiej kultury:
7.20 nowa porcja Etnowieści, czyli etno-wydarzenia w Polsce na najbliższe dni
7.50 opowieści Wojciecha Ossowskiego w „Historii polskiego folku”: Eddie Blazenczyk i opowieść o tym, jak melodie góralskie przeniknęły do muzyczne tkanki Chicago w Stanach Zjednoczonych
8.10 Aleksandra Stec porozmawia o odnalezionych polichromiach Władysława Trebuni-Tutki, które znajdują się w Poroniańskim Centrum Kultury i Dziedzictwa Podhala – filii Gminnego Ośrodka Kultury w Suchem
8.20 Patrycja Zisch wybierze się na wystawę „Zakopane: ścieżki tradycji i współczesności” w Willi Koliba – filii Muzeum Tatrzańskiego; po wystawie oprowadza jej autorka Klaudia Kot
8.30 dr Magdalena Kwiecińska – etnolożka z Działu Etnograficznego Muzeum Tatrzańskiego im. dra T. Chałubińskiego w Zakopanem i członkini Komisji Etnograficznej PAU i Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego – opowie o niedawno wydanej monografii „Kultura ludowa Górali Podhalańskich”, której jest współredaktorką. Monografia stanowi pierwszą z dwóch części dziesiątego tomu serii wydawniczej „Kultura ludowa Górali”, realizowanej przez Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie od 2010 roku
UWAGA! Książka „Kultura ludowa Górali Podhalańskich” będzie do zdobycia!
8.45 w cyklu Aleksandry Stec Nasze Niematerialne: Umiejętność wytwarzania instrumentu i praktyka gry na kozie (dudach podhalańskich)
9.10 rozmowa z Piotrem Gąsienicą – wicedyrektorem MCK SOKÓŁ o działalności otwartego w zeszłym roku Instytutu Dziedzictwa Niematerialnego Ludów Karpackich w Ludźmierzu
Z okazji Dnia Etnografii i Góralskiego Karnawału czekają na Słuchaczy płyty: Stanisława Galica Górkiewicz / Adam Kuchta (wyd. Bukowiańskie Centrum Kultury); wydane przez Dom Ludowy w Poroninie: HoleViaters „Sing sing folk & swing”, Zyngry – „Za głosem Ślebody. Folklor w obliczu II wojny światowej”
***
Na folkowy Poranek Dwójki prosto z Bukowiny Tatrzańskiej w sobotę (8.02) od godz. 7.00 zapraszają Aleksandra Stec i Patrycja Zisch
