Portal Polskiego Radia SA
słuchaj
shopping_cart
Polskie Radio
Section05

sztuka ludowa

Wigilia jako skarb narodowy. Czy wpiszemy zwyczaje wigilijne na listę UNESCO?

W każdym zakątku naszego kraju obchodzona jest nieco inaczej. Na stole wieczerzy poprzedzającej Boże Narodzenie triumfy święci kutia albo kluski z makiem. Tu uszka, tam krokiety, gdzie indziej pierogi. W pokoju dumnie stanie choinka, szopka, a może słomiany dziad? Czy tak zróżnicowany zwyczaj świąteczny powinien trafić na światową listę dziedzictwa niematerialnego? Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa etnografia Aleksandra Stec world music Mariana Kril Wigilia Boże Narodzenie bajki Monika Gigier

Nasze niematerialne: Tradycje kulturowe Chazów/Hazów

W wielu regionach Polski, podtrzymywanie lokalnych tradycji zapewnione jest dzięki kultywującym je zespołom regionalnym. Tak na przykład dzieje się w mikroregionie Chazów w południowo-zachodniej Wielkopolsce, gdzie działające przez dziesięciolecia zespoły Wisieloki czy Chojnioki z dbałością wypełniają lokalne tradycje swojego regionu. Przed wieloma laty przybyli tu osadnicy z północnego Śląska, dzięki izolacji spowodowanej powodziami, wykształcili tu odrębną tożsamość i specjalizację w melioracji, rybołówstwie oraz produkcji węgla drzewnego. Do dziś mikroregion Chazów cechuje się unikalną gwarą z mazurzeniem oraz tradycją muzyczną, w której dominują kapele ludowe wykonujące muzykę na dudach i skrzypcach. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe Narodowy Instytut Dziedzictwa Wielkopolska

To one ubarwiły wieś Zalipie. Powstaje książka o malarkach Powiśla Dąbrowskiego

Początki tradycji zdobniczych w regionie Powiśla Dąbrowskiego sięgają końca XIX wieku i są związane z archaicznym stylem dekoracji przy użyciu „pack” (plam wapna) na suficie i piecu w „czarnej izbie” (kuchni). Zwyczaj zaczął odradzać się i rozkwitać, gdy w 1948 roku odbył się konkurs „Malowana Chata” za najpiękniej wymalowaną chatę w okolicy. W „Kiermaszu pod kogutkiem” o książce poświęconej artystkom, które ubarwiły wieś Zalipie (i nie tylko!) opowiada autorka.  Zobacz więcej na temat:  kultura ludowa folklor tradycja muzyka ludowa małopolskie kwiaty dziedzictwo narodowe Mariana Kril

Dwie dusze twórcy ludowego

W połowie lat 70. Aleksander Jackowski stwierdził, że właściwie każdy twórca ludowy działa według dwóch estetyk: swojej i „ludową”, gdy musi nawiązać do form tradycyjnych. To jego „dwie dusze”. O tej dwoistości podejścia opowiada wystawa „Dwie dusze twórcy ludowego” w Państwowym Muzeum Etnograficznym. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa etnografia Aleksandra Stec world music Piotr Dorosz Piotr Kędziorek Aleksandra Tykarska

Nasze niematerialne: Szopkarstwo krakowskie

Zwyczaj budowania szopek w okresie świąt Bożego Narodzenia wywodzi się tradycji statycznych szopek świątecznych oraz jasełek, niegdyś wystawianych w kościołach w okresie świąt Bożego Narodzenia. Przeważnie były to stajenki betlejemskie na tle skalistego krajobrazu. Umieszczano w nich figurki Dzieciątka w żłobku, Maryi, Józefa. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe Narodowy Instytut Dziedzictwa małopolskie szopka Kraków szopki krakowskie

Niejednoznaczni Łemkowie. Spotkanie wokół książki „Łemkowskie rozdroże”

Spór o to, kim są Łemkowie, mieszkańcy osad położonych na terenie Beskidu Sądeckiego i Beskidu Niskiego, rozpoczął się w drugiej połowie dziewiętnastego wieku i trwa do dziś. Czy są oni tylko grupą etniczną, czy może narodem — już od rewolucji francuskiej, jak pisał Frederico Chabod „nowym bóstwem współczesnego świata”? A jeśli są narodem, to jakie wynikają z tego dla Łemków prawa? Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa etnografia world music dziedzictwo narodowe

Nasze niematerialne: Tradycje kulturowe Bukówca Górnego

Mieszkańcy położonej w południowo-wschodniej części Wielkopolski wsi Bukówiec Górny stanowią dość hermetyczną społeczność o długotrwałej tradycji pielęgnowania odrębnych w stosunku do ludności sąsiednich wsi zwyczajów i obrzędów, gwary, metod gospodarowania, strojów, form rozrywki etc.  Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe Narodowy Instytut Dziedzictwa Wielkopolska

Muzyczna awangarda na ulicach Lublina. Zbliża się Festiwal KODY

Festiwal Tradycji i Awangardy Muzycznej KODY, którego pierwsza edycja miała miejsce w roku 2009, pozyskał sobie opinie inicjatywy o wielkiej kreatywności. Jego formuła polega na szukaniu wspólnej problematyki i określania podobieństw pomiędzy odległymi zjawiskami kulturowymi zarówno w przestrzeni, czasie jak i w różnych gatunkach muzyki oraz sztuki. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa etnografia world music Piotr Kędziorek Aleksandra Tykarska

Nasze niematerialne: Wyplatanie z korzeni świerkowych w Beskidzie Śląskim

Położony w zachodnim łuku Karpat Beskid Śląski, charakteryzuje się surowymi warunkami przyrody, co warunkowało rozwój lokalnej gospodarki i rzemiosła., Miejscowi górale musieli korzystać z zasobów, które były dostępne lokalnie. W przypadku plecionkarstwa był to korzeń świerka, który porasta tamtejsze lasy. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe Narodowy Instytut Dziedzictwa rzemiosło Beskid Śląski

Nasze niematerialne: Tradycja kwestowania na Cmentarzu Stare Powązki w Warszawie jako element obchodów Dnia Wszystkich Świętych oraz Dnia Zadusznego

Kwesta powązkowska to coś więcej niż zbiórka na renowację grobów. To tradycja, która jednoczy warszawiaków w ochronie dziedzictwa kulturowego i przekazuje wartości młodszym pokoleniom. Zainicjowana w 1975 roku przez Jerzego Waldorffa, akcja od początku przyciąga znane postacie z różnych środowisk, a z czasem dołączyli do niej kolejarze, górale, uczniowie, strażacy, politycy i członkowie Bractwa Kurkowego. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe Narodowy Instytut Dziedzictwa Powązki cmentarz Dzień Zaduszny Zaduszki Wszystkich Świętych

"Dziady" dawnych Gardzienic

To nagranie jest "wywoływaniem duchów". Chcemy wysłuchać, co mają do powiedzenia, a jednocześnie głęboko pokłonić się wczesnym "Gardzienicom", których metoda pracy wydaje nam się niezwykła. Dominik Gac i Michałem "Nihilem" Kuźniakiem przywołują archiwalne nagrania teatru "Gardzienice" i strzępki opowieści mieszkańców wsi w słuchowisku "Dziady". Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa etnografia world music Piotr Kędziorek Maniucha Bikont Dziady Adam Mickiewicz