Выцішкевіч выказаў меркаванне, што вобраз Украіны і ўкраінцаў у Польшчы можна ўспрымаць дваіста. Польскае грамадства дэманструе «пазітыўнае стаўленне, асабліва ў дачыненні да ўкраінскай дзяржавы, якая заслугоўвае незалежнага існавання, змагаецца з агрэсіяй і патрабуе нашай падтрымкі», — адзначыў ён. І дадаў, што ў грамадскай думцы ёсць некаторыя ваганні адносна далейшай ваеннай дапамогі Украіне, але яны неістотныя.
«У той жа час, калі прааналізаваць, як палякі ўспрымаюць украінцаў як нацыю, можна заўважыць тэндэнцыю да зніжэння», — падкрэсліў дырэктар Цэнтра Мерашэўскага, які летась даследаваў гэтыя з’явы і заўважыў пэўную змену ў стаўленні.
«Год таму мы адзначылі вялікі спад пасля эйфарыі 2022 года, а цяпер бачым стабілізацыю з невялікім трэндам на паніжэнне», — сказаў Выцішкевіч.
Ён адзначыў, што ўспрыманне нацыі незалежна ад дзяржавы сустракаецца рэдка. «Звычайна, калі мы пытаемся ў грамадзян той ці іншай краіны, як яны ацэньваюць сваіх суседзяў, яны гавораць пра людзей, якіх не ведаюць», — адзначыў даследчык. У дадзеным выпадку, паводле Выцішкевіча, сітуацыя такая, што Украіна з'яўляецца краінай, якая мяжуе з Польшчай, але на ўкраінцаў глядзяць па-іншаму, таму што мы кожны дзень сустракаемся з імі ў Польшчы.
Паводле дырэктара Цэнтру Мерашэўскага, крыніцай меркаванняў палякаў з'яўляецца досвед з украінцамі, якія сталі неад’емнай часткай польскага грамадства. «Гэтыя меркаванні вынікаюць з непасрэднага, штодзённага кантакту», — падкрэсліў ён.
У апытанні некаторыя рэспандэнты абвінавацілі ўкраінцаў у тым, што яны адбіраюць працу ў палякаў і не ўносяць вялікі ўклад у польскую эканоміку. Аднак Польскі эканамічны інстытут падлічыў, што Польшча выйграе ад гандлёвых стасункаў з Украінай. У 2021-2023 гадах польскі экспарт ва Украіну павялічыўся больш чым на 80%, паведамляў Інстытут у студзені.
«У апытанні мы задалі вельмі агульнае пытанне, ці здольныя палякі бачыць інтарэсы, якія звязваюць Польшчу і Украіну. Адказы былі наступныя: 13% — так, вельмі; 10% — не вельмі; 36% — не; 42% — не змаглі адказаць», — паведаміў Выцішкевіч. На яго думку, здзіўляе такі высокі працэнт негатыўных і нявызначаных адказаў.
Эксперт нагадаў, што ад гандлю з Украінай выйграюць многія галіны эканомікі, а павелічэнне прытоку ўкраінскіх інвестыцый назіраецца ўжо даўно. Аднак апытанне паказала, што польскае грамадства гэтага не ўсведамляе. «Каб гэта змяніць, можна было б правесці сацыяльную кампанію, якая б паказала лічбы, што сведчаць аб агульных інтарэсах з Украінай», — адзначыў Выцішкевіч.
Эканамічныя пытанні ў польска-ўкраінскіх стасунках адышлі на другі план
«У мінулым годзе стала больш дыскусій на гістарычныя тэмы, у тым ліку на тэму эксгумацыі ахвяр Валынскай разні. Даследаванне паказвае, што дасведчанасць у гэтых тэмах вырасла на некалькі працэнтаў», — адзначыў Выцішкевіч.
Ён дадаў, што два гады таму галоўнай тэмай у польска-ўкраінскіх стасунках былі эканамічныя пытанні, якія апошнім часам адышлі на другі план.
Успрыманне ўкраінцаў у Польшчы адрозніваецца ў людзей у залежнасці ад узросту. «Старэйшае пакаленне больш адчувальнае да гістарычнай тэматыкі, але ў той жа час яны больш цікавяцца Украінай і лепш разумеюць тэматыку вайны, таму больш суперажываюць украінскаму народу», — распавёў Выцішкевіч.
«Маладзейшая частка грамадства стала чыстай дошкай, якую можна запоўніць тэмамі, якія выклікаюць усеагульную цікавасць. Калі людзі непадрыхтаваныя і не маюць пэўных ведаў, яны становяцца ўспрымальнымі да таго, што іх меркаванне фармуюць тыя, каго яны ідэалагічна падтрымліваюць», — сказаў даследчык.
Апытанні палітычных пераваг паказваюць, што выбаршчыкі Канфедэрацыі з'яўляюцца адной з самых маладых выбарчых груп. Пры гэтым менавіта электарат гэтай партыі горш за ўсё ацэньвае ўкраінцаў.
Аднак даследаванні фокус-груп, высновы якіх былі ўключаныя ў справаздачу, паказалі, што многія маладыя людзі ў Польшчы ставяцца да ўкраінцаў з сімпатыяй.
Дырэктар Цэнтру ацаніў, што гэтыя выбаршчыкі «знаходзяцца ва ўнутраным канфлікце, таму што ведаюць, што параза Украіны з'яўляецца пагрозай бяспецы Польшчы, і гэта для іх важна, але ў той жа час яны лічаць, што прысутнасць у Польшчы вялікай колькасці ўкраінцаў гэта праблема».
Ён таксама адзначыў, што Украіна не з'яўляецца першараднай тэмай у польскай палітыцы, бо большасць думае пераважна пра ўнутраныя праблемы. Аднак калі ўкраінцаў вызначаюць як унутраную праблему, то, натуральна, з'яўляюцца і негатыўныя меркаванні.
«Па-мойму, украінцы "знікаюць", значыць яны перастаюць быць "чужымі" і становяцца элементам штодзённасці. Калі ў нас з кімсьці добрыя стасункі, мы гэта не каментуем», — адзначыў Выцішкевіч. Ён адзначыў, што «калі ў нас ёсць нейкія канфлікты, што відавочна з улікам вялікай колькасці грамадзян Украіны ў Польшчы, то, між іншым, таму што з-за сацыяльных сетак існуе дыспрапорцыя негатыўных навін у адносінах да пазітыўных».
Падсумоўваючы, Выцішкевіч прызнаўся, што, гледзячы на колькасць украінскага насельніцтва ў Польшчы, чакаў значна большых праблем, звязаных з прытокам людзей. «Я думаў, што натуральным ходам падзей будуць канфлікты на стыку гэтых дзвюх супольнасцей. Яны ёсць, але, на мой погляд, нязначныя», — мяркуе даследчык.
PAP/вх