Profesor Arkadiusz Nowak - dyrektor Ogrodu Botanicznego Polskiej Akademii Nauk w Powsinie - od ponad dwudziestu lat prowadzi badania naukowe w Azji Środkowej. Podczas swoich obserwacji wpadł na trop rajskich ogrodów, opisywanych między innymi w Starym Testamencie.
29:27 Zielona Dwójka 2024_11_09-12-29-47.mp3 Prof. Arkadiusz Nowak o projekcie rajskiego ogrodu w Ogrodzie Botanicznym PAN w Powsinie (Zielona Dwójka)
Od nasionka do rajskiego Edenu
- Każdego z nas interesuje, gdzie był archetyp tego miejsca. Na skutek może jakichś wojen, zmian klimatycznych albo pogodowych zjawisk, człowiek musiał uciekać. I ten azyl był prawdopodobnie czymś bezpiecznym, pięknym. Czymś, co daje rośliny – lecznicze, paszowe, kulinarne, różne przyprawy, oczywiście dostępność wody przez cały rok i ciepło. W różnych religiach jest nieco inaczej opisany, ale mniej więcej składa się na niego to samo. Postanowiliśmy sprawdzić, gdzie on mógł być i wyszło nam, że gdzieś w górach Zagros - zdradził naukowiec.
Czytaj też:
Góry Zagros to potężny łańcuch górski, przebiegający przez całe terytorium Iranu. - To jest bardzo blisko starożytnej cywilizacji mezopotamskiej. Właściwie rzut beretem, bo jakieś 20 kilometrów w góry, są bezpieczne miejsca, jakieś nisze, jaskinie, dużo gatunków dających owoce niepsujące się, czyli pistacje i orzechy. I pomyśleliśmy, że skoro jesteśmy tak mocno zaangażowani w tych krajach, w których nie ma dobrze funkcjonujących ogrodów botanicznych i banków nasion, to dlaczego im nie pomóc? I tak to się zaczęło - mówił profesor Arkadiusz Nowak.
Rajskie ogrody w Powsinie
Kiedy naukowiec, razem ze swoimi współpracownikami, pomagał w zachowaniu nasion roślin z tamtego regionu, postanowił sprawdzić, czy w ogóle na świecie istnieją szklarnie Perskie. Okazało się, że ogrody botaniczne chętniej zakładają takie, w których mogą odtworzyć raczej florę z krajów tropikalnych, niż z klimatu kontynentalnego. Dlatego profesor Arkadiusz Nowak wpadł na pomysł stworzenia rajskich ogrodów w Ogrodzie Botanicznym PAN w Powsinie.
- Chcemy, żeby w Warszawie była pierwsza taka na świecie perska szklarnia. Być może nazwiemy ją rajskim ogrodem, a może ogrodami Edenu – zobaczymy. Na pewno chcielibyśmy, żeby było jak w kulturze staroperskiej: na środku zawieszony ten zaratustriański ogień życia, zaś plan typowo czworoboczny. Dodam, że z projektu perskich ogrodów wywodzi się i Tadż Mahal – przepiękny architektonicznie, i Alhambra w Hiszpanii. To są te same założenia: prostokąt na wodzie, do którego spływają cztery rzeki. Będą też gaje pistacjowe, a oprócz tego przepiękne byliny z tego obszaru, takie jak tulipan.
Ogród botaniczny - miejsca zachowania gatunków
Rajskie ogrody w Powsinie – jak zapowiada gość Dwójki – nie mają służyć wyłącznie celom badawczym. Będą pełniły również bardzo ważną rolę społeczno-kulturową. Od zarania dziejów bowiem człowiek chciał mieć przy sobie ogród.
- Bez niego ludzie nie byli w stanie przeżyć w krytycznych momentach, takich jak zima czy susza. On w pewnym momencie urósł do większego ogrodu, o pewnym stylu architektonicznym i formie, na przykład takim, jak właśnie perskie ogrody. Jednak w swojej podstawowej funkcji ogród jest miejscem, w którym chronimy gatunki - opowiadał profesor Arkadiusz Nowak.
***
Tytuł audycji: Zielona Dwójka
Prowadziła: Katarzyna Nowak
Gość: prof. Arkadiusz Nowak (dyrektor Ogrodu Botanicznego Polskiej Akademii Nauk w Powsinie)
Data emisji: 9.11.2024
Godz. emisji: 12.30
am
