40 lat Teatru Witkacego w Zakopanem. Dziecko buntu wobec instytucji w PRL

Ostatnia aktualizacja: 22.02.2025 17:53
40 lat temu grupa studentów i absolwentów krakowskiej PWST w miejscu dawnego Zakładu Wodoleczniczego dr. Andrzeja Chramca w Zakopanem założyła teatr. Na patrona wybrali Stanisława Ignacego Witkiewicza.
Siedziba Teatru im. Stanisława Ignacego Witkiewicza w Zakopanem, przy ul. Chramcówki 15
Siedziba Teatru im. Stanisława Ignacego Witkiewicza w Zakopanem, przy ul. Chramcówki 15Foto: materiały prom.

Jak czytamy na stronie Teatru Witkacy: założyli go studenci i absolwenci wydziału aktorskiego i reżyserii dramatu Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. Złączyło ich dążenie do artystycznej samodzielności, chęć wspólnego poszukiwania idei oraz sposobów tworzenia, poparte niezgodą na bezwład ówczesnych instytucji kulturalnych. To właśnie oni w Dwójce opowiedzieli o kulisach powstania tej instytucji.


Posłuchaj
116:15 _PR2 (mp3) 2025_02_22-15-00-06_Dwójka_na_miejscu.mp3 40 lat Teatru Witkacego w Zakopanem. Dziecko buntu wobec instytucji w PRL (Dwójka na miejscu)

 

Pomysł i motywacja

Krzysztof Najbor zdradził, że powstanie teatru umożliwił niebywały opór jego twórców. - W czasach po stanie wojennym jedyną sprawczą siłą była ogromna siła ducha w nas. Determinacja i bunt przeciwko instytucjom teatralnym, które wtedy istniały i funkcjonowały - opowiedział.

- Gdybyśmy nie mieli wspólnie tej siły ducha to pewnie nie dalibyśmy rady z tymi początkowymi trudnościami. Teraz widzę, że nie ma takiego ducha. Jest już chyba w dzisiejszych czasach nieosiągalny. To było i jest coś pięknego - ocenił.

Początki Teatru Witkiewicza

Andrzej Dziuk - dyrektor Teatru wspominał, że początki były trudne. - Zaczynaliśmy z niczego, nie mieliśmy nic. Mam na myśli to, że nie mieliśmy żadnej siedziby, dotacji i środków na funkcjonowanie. Mieliśmy jednak siebie i pewną wizję teatru, który chcemy tworzyć - powiedział.

- Wiedzieliśmy, że chcemy to robić u podnóża Tatr, bo są one siłą i nieprzemijającą miarą naszych człowieczych. Z Zakopanem związany był też człowiek, którego twórczość fascynowała mnie od bardzo dawna. Wydawało mi się to ważne - dodał.

Dr Chramiec i gruźlica Witkiewicza

Siedziba teatru mieści się w dawnej wodolecznicy. Jest ona związana z Witkiewiczem ponieważ, kiedy jego ojciec zachorował na gruźlicę to trafił właśnie do Zakopanego. - Tutaj 1887 roku dr Chramiec założył zakład wodoleczniczy. Był to pierwszy zakopiański góral, który ukończył studia. Zdecydował się na otwarcie swojego zakładu. Pozostał z niego tylko jeden charakterystyczny budynek - opowiedział historyk dr Maciej Krupa.

Po chrzcinach Witkacego jego rodzina sprowadziła się tu na stałe. - Gruźlica była jednym z czynników fundacyjnych dla dawnego Zakopanego. Była to stacja klimatyczna i uznawano, że leczenie tutaj jest najwłaściwszym, a wówczas jedynym sposobem leczenia gruźlicy - opowiedział.

Grupa przyjaciół

Krzysztof Łakomik wspominał, że grupa tworząca teatr zawiązała się wcześniej niż oficjalna data powstania tej instytucji. - Świętujemy hucznie 40. urodziny teatru, ale jako zespół powstaliśmy dużo wcześniej. Pracowaliśmy już w szkole teatralnej i to stamtąd wyrosła nasza grupa teatralna. Nie było to szybkie skrzyknięcie się, ale poprzedzała to długa praca - powiedział.

Czytaj także:

- To, że tutaj się zakorzeniliśmy opierało się też na umowie między nami. Kiedy zdecydowaliśmy się na tworzenie teatru, to zdecydowaliśmy się na to, że przez trzy lata nikt tej grupy nie opuści i to się udało - podkreślił Krzysztof Łakomik.

Więź z widzem

Dorota Fisoń opowiedziała także o założeniach artystycznych teatru. - Potrafiliśmy w niezwykły sposób uzyskać bezpośrednie spotkanie z widzem. To jest coś niezwykłego. Czy pójdzie pani kilka razy do kina na ten sam film? A mamy widzów, którzy przychodzą po kilka razy na ten sam spektakl - powiedziała.

- Praca nad spektaklami nie kończy się dla nas w dniu premiery. One się ciągle rozwijają. Są współtworzone razem z odbiorcą. To było kluczowe - oceniła.

***

Tytuł audycji: Dwójka na miejscu

Prowadzenie: Monika Pilch i Małgorzata Szymankiewicz

Data emisji: 22.02.2025

Godz. emisji: 15.00

dz

Czytaj także

Artystki XX-lecia międzywojennego. Co miały wspólnego z Paryżem i Zakopanem?

Ostatnia aktualizacja: 20.02.2025 16:30
"ODWAŻNE. Artystki XX-lecia międzywojennego w Paryżu i Zakopanem" to wystawa zorganizowana wspólnie przez Muzeum Tatrzańskiei i Villa la Fleur - Muzeum École de Paris. - Zofia Stryjeńska, żeby studiować malarstwo, musiała przebrać się za brata - mówi w Programie 1 Polskiego Radia Zofia Radwańska, kuratorka wydarzenia. A jakie niezwykłe historie skrywają biografie innych artystek?
rozwiń zwiń