Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego przypomina nam o znaczeniu różnorodności językowej na świecie. Choć dla wielu język ojczysty oznacza jednoznacznie język narodowy, istnieje wiele miejsc, gdzie różne dialekty i języki mniejszościowe odgrywają kluczową rolę w lokalnych społecznościach. O różnych ciekawych językach i ich historiach Jędrzej Rosiewicz porozmawiał z Michałem Beliną, kierownikiem Zakładu Interdyscyplinarnych Badań nad Krajami Języka Portugalskiego na Uniwersytecie Warszawskim.
13:52 CZWORKA Świat 4.0 2025_02_21-17-32-06.mp3 Z okazji Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego opowiedzieliśmy o najbardziej niezwykłych i nietypowych językach na świecie (Świat 4.0/Czwórka)
Polski w Brazylii - Język urzędowy w Aurii
Język polski jest dobrze znany i używany przez Polonię na świecie, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych. Jednak niewiele osób zdaje sobie sprawę, że od ponad dwóch lat język polski ma status języka urzędowego w jednej z gmin Brazylii - Aurea. To efekt wieloletniego osadnictwa Polaków w tym regionie, którzy przybywali tam już ponad 150 lat temu. W Brazylii, szczególnie na południu kraju, polska diaspora odegrała znaczną rolę w kształtowaniu lokalnych społeczności. W Kurytybie, często określanej mianem "brazylijskiego Chicago", do dziś funkcjonuje wiele polskich tradycji i instytucji. Uznanie języka polskiego za urzędowy w Aurea to dowód na jego trwałą obecność w regionie.
Zobacz też:
Język mirandyjski - zagrożony skarb Portugalii
Na północno-wschodnich rubieżach Portugalii, przy granicy z Hiszpanią, żyje niewielka społeczność posługująca się językiem mirandyjskim. Jest to język niezwykle rzadki, którym mówi zaledwie trzy tysiące osób. O jego istnieniu naukowcy dowiedzieli się stosunkowo niedawno, bo nieco ponad sto lat temu. Przez wieki region, w którym jest używany, pozostawał odizolowany, co pozwoliło zachować jego unikalny charakter. Mirandyjski został uznany za drugi język urzędowy Portugalii dopiero w 1999 roku. Obecnie podejmowane są liczne inicjatywy mające na celu jego ochronę, w tym prace nad podręcznikiem do nauki tego języka. W Warszawie organizowane są festiwale i wydarzenia promujące mirandyjski, a Uniwersytet Warszawski planuje uruchomienie kursu tego języka, co byłoby pierwszą taką inicjatywą na świecie.
Język sycylijski - starszy niż włoski, ale zapomniany
Choć współczesny język włoski opiera się na dialekcie toskańskim, to język sycylijski może poszczycić się dłuższą historią i literaturą sięgającą kilkuset lat wstecz. Pomimo tego że posługuje się nim nawet 10 milionów ludzi, nie ma on żadnego wsparcia instytucjonalnego, a jego użycie w przestrzeni publicznej zanika. W przeszłości nawet prace magisterskie i licencjackie w tym języku spotykały się z oporem akademickim.
Silbo Gomero - gwizdany język z Wysp Kanaryjskich
Na hiszpańskiej wyspie La Gomera istnieje jeden z najbardziej niezwykłych języków świata - Silbo Gomero. To system gwizdów, który dawniej służył do komunikacji na trudno dostępnych, górzystych terenach. Dźwięki te mogą przenosić się na odległość nawet kilku kilometrów, pozwalając mieszkańcom na szybkie przekazywanie informacji. Choć jego użycie maleje, podejmowane są wysiłki na rzecz jego ochrony i nauki w szkołach.
***
Tytuł audycji: Świat 4.0
Materiał: Jędrzej Rosiewicz
Data emisji: 21.02.2025
Godzina: 17.32
gV
