Polskie Radio
Section05

HISTORIA

Karol Irzykowski. Autor zapomnianego arcydzieła, "przykry wróg" i "słoń wśród porcelany"

– Irzykowski był postacią niezwykle indywidualną i bogatą, o wiele bogatszą niż ci, którzy nawet dziś twierdzą, że był to stary nudziarz, że był to pisarz, który tkwił niezmiennie w swoich przekonaniach, który wciąż, że tak powiem, dłubał w oku swoim przeciwnikom literackim – mówił prof. Kazimierz Wyka w Polskim Radiu w 1974 roku.
Zobacz więcej na temat:  historia Polski literatura kino film polski książki

Helmuth James von Moltke i Krąg z Krzyżowej

Helmuth James von Moltke to niemiecki arystokrata, który jako jeden z nielicznych członków swojego narodu zdobył się na odwagę sprzeciwienia się złu totalitarnego reżimu nazistowskiego. Za swój opór zapłacił najwyższą cenę. Historia przyznała mu jednak rację, a powojenna Europa została zbudowana na wyznawanych przez niego wartościach pokojowej współpracy pomiędzy narodami.
Zobacz więcej na temat:  Krzyżowa nazizm totalitaryzm III Rzesza II wojna światowa

Orzeszkowa ratuje Traugutta, czyli pisarze wobec powstania styczniowego

Wielu polskich literatów – tych największych, ale i tych nieco już zapomnianych – miało bezpośredni lub pośredni związek z powstańczym zrywem 1863 roku. Walczyli w bitwach, należeli do Rządu Narodowego, pomagali ukrywać się generałom albo starali się, mocą swojego talentu, świadczyć o tym, co wówczas się wydarzyło.
Zobacz więcej na temat:  Powstanie Styczniowe 160. rocznica powstania styczniowego Adam Asnyk Eliza Orzeszkowa literatura Romuald Traugutt Stefan Żeromski wspomnienie

Ursula K. Le Guin. Odważne eksperymenty w fantastycznych światach

- Twórczość Ursuli Le Guin to dla mnie przestrzeń, w której umiejscawia ona bardzo istotne problemy społeczne, filozoficzne i psychologicznie - podkreślała w Polskim Radiu dr Marzena Adamiak. 22 stycznia 2018 roku zmarła Ursula K. Le Guin, popularna amerykańska pisarka spod znaku science fiction i fantasy, autorka m.in. cyklu "Ziemiomorze", a także poetka.
Zobacz więcej na temat:  fantastyka fantasy science-fiction literatura poezja USA filozofia psychologia

Bolesław Leśmian. "Stworzył język, którym można mówić o śmierci"

W twórczości tego poety - uznawanego za najbardziej oryginalną indywidualność artystyczną polskiej literatury XX wieku - tematyka nieistnienia należała do kwestii podstawowych i zarazem najtrudniejszych. - U niego wszystko jest bytem ku śmierci - mówił w archiwalnej audycji o Bolesławie Leśmianie prof. Michał Głowiński.
Zobacz więcej na temat:  Bolesław Leśmian filozofia literatura poezja śmierć Dwudziestolecie międzywojenne historia Polski

Wincenty Witos trzy razy był premierem, choć ukończył dwie klasy szkoły ludowej. Jak wyglądała młodość lidera chłopów?

"Nie potrzebuję chyba udowadniać niczym, że pochodzę z tych, których losy przez długie wieki rzucały pod nogi i na pastwę drugim, tak pod względem politycznym, jak i materialnym, a więc z klasy chłopskiej. Gorzej jeszcze, bo w tej klasie należałem do wydziedziczonych i najwięcej upośledzonych, połykających gorzki chleb skrajnej nędzy", pisał o sobie Witos. Nie użalał się nad sobą. Droga życiowa jednego z Ojców Niepodległości, zwłaszcza na początku, wiodła - dosłownie - przez ugór. 
Zobacz więcej na temat:  Wincenty Witos chłopi Bartłomiej Makowski

Drobnomieszczański rewolucjonista, żądny krwi urzędnik. Sto jeden lat temu zmarł Włodzimierz Lenin

– Tak jak jakobini, radykałowie rewolucji francuskiej, wywodzili się ze środowisk adwokackich i notariuszy, tak w warunkach rosyjskich Lenin, niewątpliwie wychowany w rodzinie drobnomieszczańskiej, stał się rewolucjonistą zawodowym, rosyjskim jakobinem – mówił w Polskim Radiu historyk prof. Leszek Jaśkiewicz.
Zobacz więcej na temat:  Włodzimierz Lenin Rosja ZSRR socjalizm komunizm marksizm zbrodnie sowieckie

Stanisław Młodożeniec. Futurysta spod chłopskiej strzechy

Stanisław Młodożeniec był talentem, który narodził się w sandomierskiej wsi. Spod chłopskiej strzechy dotarł do kanonu polskiej literatury, a po drodze nauczał języka polskiego w gimnazjum i liceum im. Stefana Batorego w Warszawie. Tym samym, do którego uczęszczał Krzysztof Kamil Baczyński.
Zobacz więcej na temat:  Stanisław Młodożeniec literatura literatura polska poezja Dwudziestolecie międzywojenne wieś chłopi

Jan Nowak-Jeziorański. Legendarny kurier z Warszawy i symbol walki z komunizmem

20 lat temu, 20 stycznia 2005 roku, zmarł Jan Nowak-Jeziorański, żołnierz Armii Krajowej, legendarny "kurier z Warszawy", wieloletni dyrektor sekcji polskiej Radia Wolna Europa, dziennikarz, pisarz, publicysta.
Zobacz więcej na temat:  Jan Nowak-Jeziorański właśc. Zdzisław Jeziorański Powstanie Warszawskie Armia Krajowa II wojna światowa Tadeusz Bór-Komorowski kurier Winston Churchill Radio Wolna Europa komunizm PRL